مدل نوآورانه درمان سرطان با سلول‌های CAR-T در بیمارستان‌های دولتی اسپانیا، که ابتدا در بیمارستان کلینیک بارسلونا توسعه یافت، اکنون به عنوان الگویی جهانی برای دسترسی مقرون‌به‌صرفه و بومی‌سازی‌شده به درمان‌های پیشرفته شناخته می‌شود.

در قالب «طرح ARI» و تحت چارچوب حقوقی اتحادیه اروپا موسوم به Hospital Exemption، اسپانیا موفق به توسعه و استفاده از چندین درمان CAR-T اختصاصی شده است. اولین محصول این طرح با نام ARI-0001 برای درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) در سال ۲۰۲۱ تأییدیه مشروط دریافت کرد. از آن زمان، محصولات بعدی مانند ARI-0002h برای مولتیپل میلوما و ARI-0003 برای لنفوم نیز وارد فاز درمان یا آزمایش بالینی شده‌اند.

این مدل بیمارستانی به‌طور قابل‌توجهی هزینه درمان را کاهش داده است؛ به‌گونه‌ای که قیمت هر درمان CAR-T در این سیستم کمتر از ۱۰۰ هزار یورو است، در حالی که درمان‌های تجاری مشابه حدود ۴۰۰ هزار یورو هزینه دارند. دلیل این صرفه‌جویی، تولید محلی، استفاده از تجهیزات خودکار، و بهره‌گیری از فضاهای کلین‌روم ساده‌تر (رده C و D) در مراکز درمانی است.

بر اساس گزارش پروژه اروپایی INSPIRE که به بررسی اکوسیستم درمان‌های CAR-T در دانشگاه‌ها پرداخته است، مدل بیمارستان‌محور اسپانیا بر مراقبت مبتنی بر پژوهش و تمرکز بر بیمار تأکید دارد. در این ساختار، فرآیندهای تولید، توسعه بالینی و درمان، همگی در یک مرکز واحد انجام می‌شوند. این یکپارچگی موجب کاهش چشمگیر هزینه‌ها می‌شود، چرا که:

• فرآیند تولید و تزریق سلول‌ها در یک مکان صورت می‌گیرد و نیاز به زنجیره‌های پیچیده لجستیکی یا انبارداری را حذف می‌کند.

• استفاده از پلتفرم‌های خودکار مانند دستگاه CliniMACS Prodigy® باعث کاهش خطر آلودگی، هزینه نیروی انسانی و فضای موردنیاز برای اتاق تمیز می‌شود؛ گاهی فقط به یک‌چهارم فضای موردنیاز در مدل‌های صنعتی نیاز است.

• در حالی که شرکت‌های دارویی از اتاق‌های تمیز با سطح B استفاده می‌کنند، مراکز بیمارستانی اغلب از اتاق‌های سطح C یا حتی D استفاده می‌کنند؛ و این تغییر می‌تواند هزینه زیرساخت را تا ۸۰٪ کاهش دهد.

این مدل درمانی بر پایه طراحی دقیق، علمی و بومی‌شده ساخته شده و برخلاف شرکت‌های زیست‌فناوری تجاری، هدف آن نه فروش جهانی محصول، بلکه ارائه ایمن، مؤثر و مقرون‌به‌صرفه درمان در چارچوب نظام سلامت عمومی است.

تاکنون بیش از ۱٬۴۰۰ بیمار در قالب شبکه ملی درمان‌های پیشرفته اسپانیا تحت درمان قرار گرفته‌اند و داروهای ARI-0001 و ARI-0002h به‌طور کامل در سیستم درمانی عمومی کشور ادغام شده‌اند.

لینک خبر